Markus Lüpertz Markus Lüpertz

Almine Rech gallery is pleased to present Markus Lüpertz's first exhibition with the gallery.

Markus Lüpertz was born in Liberec, Bohemia (former Czechoslovakia), in 1941. When Markus was still very young, the Lüpertz family moved to Germany for economic reasons. At the age of twenty, he settled in Berlin and established himself as an independent professional artist. Lüpertz is considered one of the main exponents of the brilliant postwar generation of German painters, which includes artists such as, among others, Anselm Kiefer, A.R. Penck, Georg Baselitz, Jörg Immendorff, Gerhard Richter and Sigmar Polke.

Lüpertz is perhaps the most pronounced 'painter amongst painters'. Indeed, the artist does not attempt to imagine the one or other alternate reality, but creates, first and foremost, a new pictorial space. In this, he utilizes all possible techniques, textures, formats and frames. He is constantly exploring the universal dimensions of painting. His search is based on the history of the painterly medium itself. Yet his work is also thematically based on a range of universal human values ​​such as freedom, equality, courage, passion, love, beauty, culture and the like.

In the early 1960s, Lüpertz created a series of works entitled Dithyramben, literally “exuberant hymns”, which set the tone for his entire oeuvre. In these works, Lüpertz undertook, on the one hand, to transform graphic shapes such as letters, words, planes and lines into three-dimensional images, and on the other hand, convert real images like trees, snails, helmets and ears of wheat into purely two-dimensional painterly realities. This, however, is not disconnected from a certain artistic resistance to the then prevailing emotionally charged movements such as Informalism or figurative painting, or even the avant-garde movements of that time. Markus Lüpertz is not a painter of big emotions, but rather a painter of concepts. He refuses to recognize the unambiguous symbolic meaning of a particular image.

These works were often perceived as highly controversial. In this period, figurative painting had been declared dead because of its anti-intellectual and anti-modernist character. Lüpertz, moreover, was suspected by critics to harbor sympathies for the German nation because of his use of universal German symbols in his work. However, he used these objects primarily because of their abstract meaning and painterly value. In these paintings, he explored the universal value of symbols, rather than utilizing them because of their temporary historical connotations.

Markus Lüpertz is probably the most eclectic artist of his time. He adopts a wide variety of styles and themes that contribute to the creation of his own universe and his search for the meaning of painting. Throughout this search, he constantly hovers between objectivity, subjectivity, figuration and abstraction.

His use of styles and themes represents a fundamental freedom; it makes it possible for his art to thematize art as such, rather than its constitutive aspects, such as narration, figuration, social relevance and so on.

Every image, every sign, every gesture is like an isolated word in an unfinished poem or a sentence in a story yet to be told. Their meaning does not 'exist', but rather 'becomes' through the interplay with other images. The work of Markus Lüpertz, in this respect, is rather in line with that of the artists of early Pop art, such as Jasper Johns, who reduced the American flag to a painted landscape, deprived of all symbolic value.

From the 1980s onward, Lüpertz realized a series of works in which he addressed a number of highly important universal themes. Inspiration for these works is found in classical artists such as Poussin, Millet, Rubens and others, as well as classic art historical themes such as Parsifal and The Three Graces. In this way he conducted a journey through almost the entire history of art. All these themes are basically used in a similar manner. Lüpertz is not interested in a contemporary variation on the theme itself, but rather in the universal and timeless meaning of the theme and its pictorial expression. Precisely here lies the intrinsic value and uniqueness of Markus Lüpertz as an artist. He is not merely a brilliant producer of images but also an intense and restless seeker of universal humanistic values. As a defender of humanity, he has for many years led the Academy of Düsseldorf, undeniably one of the most important art institutions in Europe. 

In 2005 the museum Dhondt-Dhaenens had the honor and pleasure to present an exhibition by the artist. The exhibition was the first individual presentation of Lüpertz in Belgium and showed a series of drawings, etchings and watercolors which were all conceived around the theme of The Three Graces, one of the most interpreted themes in art history. 

Also on view was a selection from his series of 'nude backs'. Lüpertz made a hundred or so of these paintings. Working serially and a cinematic approach to visual conceptualization are characteristic of the artist. The works are more than concepts; they emerge as it were out of nowhere. One work gives rise to another in one continuous movement. A veritable flow of painterly ingenuity. The works do not thematize the sensuality of the nude. It is even difficult to discern whether they depict male or female nudes. He does, however, conduct a study of the back—a motif that has, since Rubens, been regularly explored‑and the way in which it can be given painterly significance today. The back is seen as an abstract landscape. This 'remoteness' toward sensuality does by no means imply that Lüpertz is disconnected from his subjects. He always tries to find a balance between involvement and distance. Excessive emotional attachment becomes, according to Lüpertz, too narrative; as such, it distorts images with excessive 'side effects' which cause them to lose their universality.

Markus Lüpertz is not only a gifted painter, he is also a phenomenal sculptor. In his large and small painted bronzes he rewrites the history of art and forces painting, sculpture and architecture into an intense dialog.

- Joost Declercq

La Galerie Almine Rech a le plaisir de présenter la première exposition personnelle de Markus Lüpertz, composée d’un ensemble de peintures et sculptures.

Markus Lüpertz est né à Liberec, en Bohème (ex-Tchécoslovaquie), en 1941. Alors qu’il est encore très jeune, sa famille émigre en Allemagne pour des raisons économiques. À l’âge de vingt ans, il s’installe à Berlin et s’établit comme artiste professionnel indépendant. Lüpertz est considéré comme l’une des figures marquantes de la brillante génération d’artistes allemands de l’après-guerre, tels Anselm Kiefer, A.R. Penck, Georg Baselitz, Jörg Immendorff, Gerhard Richter ou Sigmar Polke.

Lüpertz est peut-être le plus éminent des « peintres parmi les peintres ». L’artiste ne tente pas d’imaginer une réalité alternative mais de créer, d’abord et avant tout, un nouvel espace pictural. À cet effet, il utilise l’intégralité des techniques, textures, formats et cadrages possibles, explorant constamment les dimensions universelles de la peinture. Sa quête est basée sur l’histoire même du médium pictural mais son travail s'organise aussi thématiquement autour de valeurs humaines telles que la liberté, l’égalité, le courage, la passion, l’amour, la beauté ou la culture.

Dans les années soixante, Lüpertz crée une série d’œuvres qu’il nomme Dithyramben, littéralement « hymnes exubérants », qui donnent le ton à son œuvre toute entière. Lüpertz y entreprend, d’un côté, de transformer des formes graphiques comme des lettres, des mots, des plans et des lignes dans des images en trois dimensions ; et de l’autre, de convertir des images réelles comme des arbres, des escargots, des casques, et des épis de blé dans des réalités picturales en deux dimensions. Ceci n’est pas sans lien avec certaines formes de résistance artistique répandues dans des mouvements alors prédominants tels que l’art informel ou la peinture figurative ou même des courants avant-gardistes de l’époque. Markus Lüpertz n’est pas un peintre des grandes émotions mais plutôt un peintre conceptuel. Il refuse de reconnaître une signification symbolique univoque à une image spécifique.

Ses travaux sont souvent extrêmement controversés. À cette période, la peinture figurative est considérée comme morte de par son caractère anti-intellectuel et anti-moderniste. Les critiques soupçonnent en outre Lüpertz d’entretenir des « sympathies » avec la nation allemande, en raison notamment de la présence d’éléments symboliques allemands dans son travail. En fait, leur emploi est essentiellement lié à leur signification abstraite et à leur valeur picturale universelle plutôt qu’à leur connotation historique conjoncturelle.

Markus Lüpertz est probablement l’artiste le plus éclectique de son temps. Il adopte une grande variété de styles et de thèmes qui contribuent à la création de son propre univers et nourrissent sa quête de signification de la peinture. Au travers de ses recherches, il jongle constamment entre l’objectivité et la subjectivité, la figuration et l’abstraction.

Son emploi des styles et des thèmes incarne une liberté fondamentale : prendre l’art comme propre thème plutôt que ses aspects constitutifs, comme la narration, la figuration ou la portée sociale. Chaque image, chaque signe, chaque geste est comme un mot isolé dans un poème inachevé ou une phrase qui demeure encore à être énoncée. Leur sens « n’existe » pas, mais plutôt « éclôt » à travers l’interaction avec d’autres images. À cet égard, le travail de Markus Lüpertz, pourrait se situer dans l’axe des artistes de la première génération du Pop Art, tel que Jasper Johns qui réduit le drapeau américain à une peinture de paysage, dénuée de toute valeur symbolique.

À partir des années quatre-vingt, Lüpertz réalise un ensemble d’œuvres dans lequel il explore un nombre de sujets universels extrêmement importants. Ces travaux s’inspirent d’artistes classiques tels que Poussin, Millet et Rubens ainsi que de thèmes historiques comme Parsifal ou Les Trois Grâces. Ainsi réalise-t-il un voyage quasi-intégral dans l’histoire de l’art. Tous ces thèmes sont essentiellement utilisés d’une manière similaire. Lüpertz ne s’intéresse pas tant à la variation contemporaine du thème lui-même qu’à son sens holistique, sans âge, et à son expression picturale. C’est précisément ici que se situe la valeur intrinsèque et le caractère unique de Markus Lüpertz en tant qu’artiste. Il n’est pas simplement un producteur d’images brillant mais également un chercheur intense et sans repos de valeurs humaines universelles. C’est comme ardent défenseur de ces valeurs qu’il a dirigé l’académie de Düsseldorf plusieurs années, indubitablement l’une des plus importantes institutions artistiques en Europe.

En 2005, le musée Dhondt-Dhaenens a eu l’honneur et le plaisir de présenter une exposition de l’artiste. Cette exposition était la première des présentations monographiques de Lüpertz en Belgique, et révèla un ensemble de dessins, de gravures et d’aquarelles, toutes conçues autour du thème des Trois grâces, l’un des plus interprétés de l’histoire de l’art.

On pouvait également voir une sélection de sa série de ‘dos nus’. Lüpertz en a peint une centaine environ. Le travail sériel et l’approche cinématique de la conceptualisation visuelle sont caractéristiques de l’artiste. Ces travaux qui sont davantage que des concepts semblent n’émerger de nulle part. Une œuvre donne naissance à une autre dans un mouvement continu. Un flux véritable d’ingéniosité picturale. Les œuvres ne transcrivent pas la sensualité du nu. Il est même difficile de discerner si elles représentent des nus féminins ou masculins. Cependant, Lüpertz mène une étude du dos – motif régulièrement exploré depuis Rubens – questionnant la manière dont il peut aujourd’hui générer un sens pictural. Le dos est envisagé comme un paysage abstrait. Cette « distanciation » vis-à-vis de la sensualité n’implique en aucune manière qu’il soit coupé de ses sujets. Lüpertz tente toujours de trouver un équilibre entre l’engagement et l’éloignement, l’attachement émotionnel excessif étant, selon lui, démesurément narratif, déformant les images avec des « effets secondaires » excessifs qui leur font perdre leur dimension universelle.

Markus Lüpertz n’est pas simplement un peintre doué, il est également un sculpteur extraordinaire. Ses bronzes peints, qu’ils soient petits ou de taille plus importante réécrivent une histoire de l’art et instaurent un dialogue intense entre la peinture, la sculpture et l’architecture. 

- Joost Declercq

Almine Rech gallery heeft het genoegen de eerste solotentoonstelling van Markus Lupertz bij de galerie voor te stellen. 

Markus Lüpertz werd in 1941 geboren in Liberec, in de Bohemen (het vroegere Tsjechoslowakije). Op jeugdige leeftijd verhuist de familie Lüpertz om economische redenen naar Duitsland. Op twintigjarige leeftijd vestigt hij zich in Berlijn, en profileert zich voor het eerst als onafhankelijk, professioneel kunstenaar. Markus Lüpertz wordt dan ook gerekend bij de geniale naoorlogse generatie Duitse schilders waartoe onder andere ook kunstenaars als Anselm Kiefer, A.R. Penck, Georg Baselitz, Jörg Immendorff, Gerhard Richter en Sigmar Polke behoren.

Markus Lüpertz is wellicht de ‘schilder onder de schilders’. Hij poogt immers niet één of andere werkelijkheid te verbeelden maar creëert in de eerste plaats een nieuwe picturale ruimte. Alle mogelijke technieken, texturen, formaten en omkaderingen komen aan bod. Hij is voortdurend op zoek naar de universele dimensies van de schilderkunst. Zijn zoektocht baseert hij op de geschiedenis van het medium schilderkunst zelf. Anderzijds vertrekt hij thematisch vanuit een reeks universele menselijke waarden als vrijheid, gelijkheid, moed, passie, liefde, schoonheid, cultuur en dergelijke meer.

In het begin van de jaren zestig creëerde Lüpertz een eerste reeks werken onder de titel ‘Dithyramben’, wat letterlijk ‘Uitbundig Loflied’ betekent. Hiermede is de toon gezet voor zijn verder oeuvre. In deze werken onderneemt Lüpertz enerzijds een poging om grafische vormen zoals letters, woorden, vlakken en lijnen om te zetten in drie dimensionele beelden en anderzijds zet hij reële beelden zoals bomen, slakken, helmen en korenharen om in pure twee dimensionale schilderkundige realiteiten. Dit staat niet los van een zeker artistiek verzet tegen de toenmalige breed verspreide emotioneel geladen stromingen van de Informele Abstractie, de figuratieve schilderkunst, of zelfs de avant-garde bewegingen van die tijd. Markus Lüpertz is niet de pathetische schilder van de grote emoties, maar is de schilder van concepten. Hij weigert de eenduidige symbolische betekenis van een beeld te erkennen.

Deze werken werden dikwijls als zeer controversieel gepercipieerd. In deze periode werd de figuratieve schilderkunst immers doodverklaard wegens te anti-intellectualistisch en anti-modernistisch. Anderzijds werd Lüpertz door de aanwezigheid van deze universele Duitse symbolen in zijn werk door critici verkeerdelijk verdacht van sympathieën te hebben voor de Duitse natie. Hij gebruikte deze objecten echter in de eerste plaats omwille van hun abstracte betekenis en plastische waarde. Anderzijds onderzocht hij in deze schilderijen net de universele waarde van symbolen, eerder dan deze te benutten vanwege hun tijdelijke geschiedkundige connotatie.

Markus Lüpertz is waarschijnlijk de meest eclectische kunstenaar van zijn tijd. Hij eigent zich alle stijlen en thema’s toe in functie van de creatie van zijn eigen wereld en van zijn zoektocht naar de betekenis van de schilderkunst. Hierbij laveert hij voortdurend tussen objectiviteit, subjectiviteit, figuratie en abstractie.

Deze toe-eigening betekent voor hem een fundamentele vrijheid, waardoor zijn kunst over kunst kan gaan en niet over deelwaarden ervan zoals het narratieve, de figuratie, de maatschappelijke relevantie en dergelijke meer.

Elk beeld, elk teken, elke schriftuur is als een geïsoleerd woord in een onvoltooid gedicht of als een zin in een nog te vertellen verhaal. Haar betekenis ‘is’ niet maar ‘wordt’ in het samenspel met andere beelden. Hierdoor sluit Markus Lüpertz eerder aan bij kunstenaars uit de vroege popart, zoals bijvoorbeeld Jasper Johns die de Amerikaanse vlag reduceerde tot een geschilderd landschap, ontdaan van zijn symbolische waarde.

Vanaf de jaren tachtig ontstaat er een reeks werken waarin Lüpertz een aantal zeer belangrijke universele thema’s behandelt. De inspiratie hiervoor wordt gezocht in klassieke kunstenaars als Poussin, Millet, Rubens en anderen, en klassieke kunsthistorische thema’s als Parsifal en De Drie Gratiën. Hij doorloopt hiermee quasi de gehele kunstgeschiedenis. Al deze thema’s worden in principe op net dezelfde manier gebruikt. Lüpertz is niet geïnteresseerd in een hedendaagse variatie op het thema zelf, maar eerder in de universele en tijdloze waarde van het thema en haar schilderkundige veruitwendiging. Precies hier ligt de intrinsieke waarde en uniciteit van Markus Lüpertz als kunstenaar. Hij is niet enkel een geniale beelden producent maar een intense en rusteloze zoeker naar universele humanistische waarden. In de hoedanigheid van verdediger van het ‘menselijke zijn’ heeft hij jaren de academie van Düsseldorf geleid, ontegensprekelijk één van de belangrijkste kunstinstituten van Europa.

In 2005 had het museum Dhondt-Dhaenens de eer en het geluk een tentoonstelling te maken met de kunstenaar.

De tentoonstelling in het MDD was de eerste individuele presentatie van Lüpertz in België en toonde een reeks tekeningen, etsen en aquarellen die allen geconcipieerd werden rond het thema van De Drie Gratiën, een thema dat behoort tot de meest geïnterpreteerde uit de kunstgeschiedenis.

Verder werd er een selectie uit de reeks ‘naakte ruggen’ getoond. Markus Lüpertz maakte een honderdtal van deze schilderijen. Het werken in reeksen en het filmische denken in de beeldvorming is kenmerkend voor de kunstenaar. De werken zijn meer dan concepten, ze ontstaan als het ware uit het niets. Het ene werk geeft aanleiding tot het andere werk in één onophoudelijke beweging. Een panta rei van het schilderkunstig vernuft.  De werken handelen niet over de sensualiteit van het naakt. Het is zelfs moeilijk na te gaan of het nu al dan niet over een mannelijk of een vrouwelijk naakt gaat. Wel voert hij hier een onderzoek naar de rug - een motief dat sinds Rubens regelmatig gebruikt wordt - en hoe je dit schilderkundig vandaag een betekenis kunt geven. De rug wordt bekeken als een abstract landschap. Deze ‘afstandelijkheid’ ten opzichte van de sensualiteit wil geenszins zeggen dat Lüpertz zich niet bij zijn onderwerpen betrokken voelt. Hij poogt steeds een evenwicht te vinden tussen betrokkenheid en afstand. Teveel aan emotionele verbondenheid wordt volgens Lüpertz te snel narratief en genereert daarom teveel ‘randeffect’ aan de beelden waardoor ze hun universaliteit verliezen.

Markus Lüpertz is niet alleen een hoogbegaafd schilder, hij is tevens een fenomenaal beeldhouwer. In grote en kleine beschilderde bronzen herschrijft hij de kunstgeschiedenis en dwingt hij schilderkunst, beeldhouwkunst en architectuur tot een intense dialoog.

- Joost Declercq