Projectroom: Turi Simeti

From March 12 to April 11 2015, Almine Rech Gallery hosts an unprecedented project room dedicated to Turi Simeti, one of the last representatives of the generation of Milanese artists who shook up the second half of the 20^th century. In June 2015, the gallery will also present the first retrospective of the artist in Brussels.

Born in 1929 in Sicily, Turi Simeti settled in Rome in 1958 where he regularly visited Alberto Burri's workshop. He started painting and made his debut in Art Informel. In 1960 as Milan very rapidly became more attractive to artists, Simeti met Fontana, Manzoni, Castellani and Bonalumi. In this climate of vibrant discussions, the artist took part in the changes occurring at that time in European art history. His participation in the “Zero Avant-garde” exhibition organized by Fontana in 1965 lists him from the outset amongst the Italian Spatialists: Fontana's sliced canvas, Bonalumi's protruding extroflexions, Castellani's sequence surfaces, the T Group’s sets of geometric pieces; they were all driven by the need to go further, getting in contact with the emptiness and by the quest of new possibilities offered by it. 

These first Milanese years lead to a considerable number of experiences where the surface of the canvas became a space to be conquered with radical elements, both from minimalism and monochrome. The theme of the end of the art and its renewal is endlessly taken up: “we constantly reinvent painting" (Reinventiamo continuamente la pittura). Turi searches and develops new techniques without premeditation. He draws his basics from his experience with collages initiated in 1961, using envelopes that he burns. This technique makes visible an undefined shape that has to be removed by fire afterwards. The final shape gradually comes into sight from this composition. Emerging from the shadow into the light, it results from the oval a nomadic shape (called free) or an erratic one (called authoritarian), which becomes Simeti's signature.

Through the variations of pieces of oval cardboard cut up and then glued onto the canvas, Simeti makes us perceive the non-homogeneity of the monochrome painting. From these first three paintings: “12 ovali bianchi”, “44 ovali bianchi” and “108 ovali neri”, created in 1962 and 1963, we obtain surface effects and reliefs as well as shadow and light effects that, though they endow the creations with an esthetic – and even decorative – side, demonstrate great precision and fine radicality. Simetti also succeeds to dematerialize the presence of the object by playing on the principle of repetition and light modulation.

The oval has become the brand that makes his works as recognizable as Castellani's. The ellipse appears as the essential archetype, the origin of all forms. Elena Pontiggia sees in this shape the Cyclopes' eyes, wide open to the immensity of a metaphysical space.

Following his own plastic rules with "Rilievi bianchi" on 1967, Simeti stands out by a new vocabulary: the hollow shape. The collage disappears from the surface of the canvas, “dematerialized” only by the light effects. Unlike his initial works where the added oval object was the main element of the canvas, the "extroflexion" oval becomes the core around which the pictorial element of the artwork is organized.

The elliptic shape is obtained by a handmade wooden matrix, then glued onto the back of the canvas. Castellani, for his part, modulates the surface of the canvas with "introflexions" and "extroflexions" thanks to nails placed on the back of the canvas. Simeti's modulations create a tension in the tissue at various degrees and the angle of the oval is then articulated by the elliptic rotation of the axis. The side of its tilted surface, or the conical section, its position on the canvas and its possible combination with other light patterns create multiple effects and offer unlimited new spaces.

Every matrix is unique; it is not a repeated shape by a tool. There is not one single print, but several ones. In all logic, the oval serves two functions: the repetition and the distribution. The repetition produces a series where the difference circulates; it is a creative principle that does not imply a beginning or an end. The repetition of the same pattern forms a present that runs out. A distribution element joins this repetition to regulate the space relation among the "retroflexions".

On the basis of these two principles, the shape shows a dynamic space, giving the possibility to materialize the absence. Therefore, thanks to his elliptic method, Simeti makes appear the homogenity of the light movement through secants, curves and inflexions.

Malevitch's works are always on his mind and they inspire his wish to find the origins of the shape and the movement. The tilted surfaces attract the brightness, from the shadow to the light. The partial emergences of the oval follow the undulations of the waves. A line disappears while another one invents its shape, plunging us in some kind of short-lived removal, a carrying movement of displacement and conveyance.

Natacha Carron

Du 12 mars au 11 avril 2015, la Galerie Almine Rech propose un project room inédit consacré à Turi Simeti, l’un des derniers représentants de cette génération d’artistes milanais qui a bousculé la seconde moitié du XX^e siècle. En juin 2015, la Galerie présentera la première rétrospective de l’artiste à Bruxelles.

Turi Simeti est né en 1929 en Sicile, il s’installe à Rome en 1958 où il fréquente l’atelier d’Alberto Burri. Il commence à peindre et fait ses premières armes en s’initiant à l’art informel. Très rapidement, pourtant, Milan devient plus attirante pour les artistes. En 1960, il y rencontre Fontana, Manzoni, Castellani et Bonalumi. C’est dans ce climat d’échanges effervescents qu’il participe aux changements s’opérant alors au sein de  l’histoire artistique européenne. Sa présence dans l’exposition « Zero Avant Garde » organisée par Fontana en 1965 l’inscrit d’emblée parmi les spatialistes italiens : de la fente de Fontana, aux gonflements turgescents de Bonalumi, aux surfaces séquencées de Castellani, aux jeux de pièces géométriques du groupe T, tous sont portés par la nécessité d’aller au-delà, en dialoguant avec le vide, et à la recherche des nouvelles possibilités ouvertes par celui-ci.

Ces premières années milanaises engendrent un nombre considérable d’expériences où la surface de la toile devient un espace à conquérir au moyen d’éléments radicaux, du minimalisme et de la monochromie. Le thème de la fin de l’art et de son recommencement est inlassablement repris : « Reinventiamo continuamente la pittura ». Simeti cherche et élabore de nouveaux procédés sans préméditation. Il puise ses fondamentaux dans l’expérience du collage qu’il initie en 1961 par l’intermédiaire d’enveloppes qu’il brûle.  L’application fait apparaître une forme non définie qu’il s’agit d’effacer ensuite par le feu. C’est dans ce compost que se manifeste  peu à peu une forme finale. Surgissant de l’ombre à la lumière, nait de l’ovale une forme nomadique (dite libre) ou erratique (dit autoritaire). Simeti en fait  sa signature.

A travers les variations de cartons ovales découpés puis collés sur la toile, Simeti fait percevoir la non homogénéité de la peinture monochrome. De ces trois premiers tableaux, « 12 ovali bianchi », « 44 ovali bianchi » et « 108 ovali neri », qu’il réalise en 1962 et 1963, il résulte des effets de surface et de reliefs, des jeux d’ombre et de lumière qui, s’ils donnent un côté très esthétique, voire presque décoratif aux œuvres, témoignent d’une grande précision et d’une belle radicalité. Simeti réussit aussi à dématérialiser la présence de l’objet en jouant sur le principe de la répétition et de la modulation de la lumière.

L’ovale est devenu la marque qui le rend aussi reconnaissable qu’un Castellani.  L’œuf se présente comme l’archétype primordial, l’origine de toute forme. Elena Pontiggia y voit l’ovale des yeux des cyclopes, largement ouverts sur l’immensité d’un espace métaphysique.

Poursuivant, avec « Rilievi bianchi » de 1967, sa propre législation plastique,  Simeti s’impose par un nouveau vocabulaire : la forme en creux. Le collage a disparu de la surface de la toile, « dématérialisée » uniquement par un jeu de lumière. Au contraire  des premières œuvres où l’objet - empiècement ovale était le protagoniste de la toile, l’ovale « extroflexion » devient le noyau autour duquel le tissu pictural de l’œuvre s’organise.

La forme elliptique est donnée par une matrice en bois faite à la main, puis appliquée au dos de la toile. Castellani, pour sa part, module la surface de la toile à partir « d’introflexions » et « d’extroflexions » à l’aide de clous millimétrés placés au dos de la toile. Les modules de Simeti créent une tension du tissu à divers degrés, l’inclinaison de l’ovale s’articulant selon la rotation elliptique de l’axe. La face de son plan incliné ou la section conique, sa mise en espace sur la toile, son articulation ou non avec d’autres motifs de lumière,  créent des jeux multiples et offrent de nouveaux espaces infinis.

Chaque matrice est unique. Elle n’est pas une forme répétée par un outil. Il n’y a pas une empreinte mais des empreintes. En toute logique, l’entité est soumise à deux fonctions : l’une de répétition, l’autre de répartition. La répétition produit la série où circule la différence. C’est un principe générateur qui ne suppose ni commencement ni fin. La répétition d’un même plan forme un présent qui s’épuise et qui passe. Au multiplicateur s’adjoint un répartiteur qui règle le rapport spatial des « retroflexions » entre elles.

A partir de ces deux principes, la forme révèle un espace dynamique. Elle donne la possibilité de matérialiser l’absence. Dès lors, Simeti, par sa méthode elliptique, laisse percevoir l’homogénéité du mouvement de la lumière à travers sécantes, points de recourbement ou d’inflexion.

L’œuvre de Malevitch n’est jamais loin dans son imaginaire et inspire son désir de trouver l’origine de la forme et du mouvement. Les plans inclinés attirent la clarté, de l'ombre à la lumière, les apparitions partielles de l'ovale suivent les ondes des vagues. Une ligne disparaît tandis que l’autre invente sa forme. On est dans une sorte d’enlèvement qui fait passer un mouvement d’emportement, de traversée de soulèvement.

Natacha Carron

Van 12 maart tot 11 april 2015 organiseert de Galerie Almine Rech Gallery een tentoonstelling in de project room gewijd aan Turi Simeti, een van de laatste vertegenwoordigers van een generatie Milanese kunstenaars die de tweede helft van de 20e eeuw ingrijpend wist te veranderen. In juni 2015 zal de galerie, in samenwerking met de kunstenaar, een eerste overzichtstentoonstelling in Brussel presenteren.

Turi Simeti werd in 1929 geboren te Sicilië en verhuisd naar Rome in 1958, waar hij vaak de studio van Alberto Burri bezoekt. Hij begint te schilderen en maakt zijn eerste werken in de schilderstijl van de Art Informel stroming. Milaan zal echter snel aantrekkelijker worden voor de daar aanwezige kunstenaars. Zo ontmoet hij er in 1960 Fontana, Manzoni, Castellani en Bonalumi. Het is in deze context van bruisende uitwisselingen dat hij deel gaat uitmaken van de veranderingen die de Europese kunstgeschiedenis op dat moment doormaakt. Zijn aanwezigheid op de tentoonstelling "Zero Avant Garde", georganiseerd door Fontana in 1965, maakt dat hij onmiddellijk bij de Italiaanse Spatialisten wordt ondergebracht: van de snede van Fontana tot de turgescente zwellingen van Bonalumi, van de vlakkensequenties van Castellani tot het spel met geometrische elementen van de Gruppo T, ze worden allemaal gedreven door de noodzaak om voorbij de grenzen te gaan, in een dialoog met de leegte, en te zoeken naar de nieuwe mogelijkheden die erdoor onstaan.

Deze vroege Milanese jaren genereren een aanzienlijk aantal experimenten waarbij het oppervlak van het doek een ruimte wordt die veroverd dient te worden doorheen het gebruik van radicale elementen, van minimalisme en monochromie. Het thema van het einde van de kunst en zijn hergeboorte wordt onophoudelijk herhaald: "Reinventiamo continuamente la pittura." Simeti zoekt, ontwikkelt nieuwe processen, zonder enig vooropzet. De fundamenten van zijn kunst ontstaan vanuit zijn ervaring met collage die in 1961 vorm aanneemt door middel van enveloppen die hij verbrandt. Deze toepassing laat een ongedefinieerde vorm ontstaan die daarna met behulp van vuur moet worden uitgewist. Het is vanuit deze grondlaag dat zich geleidelijk een definitieve vorm zal manifesteren. Uit de ovaal, zich vanuit de duisternis naar het licht ontwikkelend, ontstaat een nomadische (vrije) of onregelmatige (autoritaire) vorm. Het wordt Simeti’s signatuur.

Doorheen de variaties van de uitgesneden en daarna op het doek geplakte ovalen kartonnen laat Simeti de inhomogeniteit van de monochrome schilderkunst zien. In deze eerste drie schilderijen, "12 ovali bianchi", "44 ovali bianchi " en "108 ovali neri", die hij in 1962- 63 voltooid, wordt een spel van licht en schaduw, van oppervlakte-effecten en reliëfs gecreëerd dat, ook al geeft het een zeer esthetisch of bijna decoratief aspect aan de werken, getuigt van een hoge nauwkeurigheid en een sterke radicaliteit. Simeti slaagt er ook in om de aanwezigheid van het object te dematerialiseren doorheen het principe van de herhaling en het moduleren van licht.

De ovaal is uitgegroeid tot een kenmerk dat zijn werk zo herkenbaar maakt als dat van Castellani. Het ei wordt een primordiaal archetype, de oorsprong van alle vormen. Elena Pontiggia ziet er het oog van de cycloop in, wijd opengesperd op de onmetelijkheid van een metafysische ruimte.

Simeti, die met "Rivieli Bianci" van 1967 zijn eigen plastische weg volgt, ontwikkelt een nieuw element in zijn beeldtaal: de holle vorm. De collage verdwijnt van het oppervlak van het doek, is "gedematerialiseerd" doorheen een spel van licht en schaduw. In tegenstelling tot de eerdere werken waar het object/ovaalelement de protagonist van het doek was, wordt de ovalen "extroflexie" de kern waarrond het picturale weefsel van het werk wordt georganiseerd.

De elliptische vorm wordt gecreëerd door een handgemaakte houten mal die op de achterkant van het doek is aangebracht. Castellani moduleert het oppervlak van het doek op basis van "introflexies" en "extroflexies" die hij laat ontstaan door middel van op de achterkant van het doek geplaatste millimeter kleine spijkers. De modules van Simeti echter, creëren verschillende spanningen in de stof, waarbij de hellingshoek van de ovaal wordt bepaald door de elliptische rotatie op de as. Het vlak van het hellende oppervlak of de conische sectie, de manier waarop het een plaats krijgt binnen de ruimte van het doek of gearticuleerd wordt, al dan niet in combinatie met andere lichtmotieven, creëert een veelheid van schakeringen en nieuwe oneindige ruimten.

Elke mal is uniek. Het is geen werktuiglijk herhaalde vorm. Hij vertoont niet één afdruk, maar meerdere afdrukken. Dit is logisch, gezien de entiteit onderworpen is aan twee functies: een herhalende en een verdelende. De herhaling genereert de serie waarin het verschil tot uitdrukking komt. Het is een generatief principe dat geen begin noch einde veronderstelt. Het herhalen van hetzelfde vlak vormt een tegenwoordigheid die vergaat en voorbij gaat. Naast de multiplicator ageert een verdeler die de onderlinge ruimtelijke relatie tussen de "retroflexies" bepaalt.

Vanuit deze twee principes onthult de vorm een dynamische ruimte. Zij biedt de mogelijkheid om de afwezigheid te materialiseren. Van daaruit geeft Simeti, door middel van zijn elliptische methode, uitdrukking aan de homogeniteit van de beweging van het licht doorheen een veelheid van buig- of verbuigingspunten.

Het werk van Malevich is nooit ver weg in zijn verbeelding en inspireert zijn verlangen om de oorsprong van de vorm en de beweging te vinden. De hellende vlakken roepen helderheid op, ze verlichten en recreëren de nacht. Een lijn verdwijnt, terwijl de andere haar vorm laat ontstaan. Hier is sprake van een soort ontstijgende vervoering, een verrukking, een doorgang, een overstijging.

Natacha Carron