Inquire about the exhibition: inquiries@alminerech.com
Almine Rech Brussels is pleased to announce John McAllister's third solo exhibition with the gallery.
The influences of French masters such as Matisse, Bonnard, or Braque during his fauvist period reveal John McAllister’s obsession with the spectral qualities of light and its capture. The vibrant palette concentrated on a close range of colors (often lavenders, reds and purples) produces a distinctive and luxuriant blast. In his large-scale paintings and panoramas, the dualism of flat picture surface and illusionistic depth upsets traditional perspective. Against backgrounds of geometric or foliate patterns that suggest exotic textiles, ersatz wallpaper or other artworks, each work depicts a still life, landscape or decorative interior often elegant yet bordering on the decadent. Opening a window which is simultaneously poetic and metaphoric, John McAllister is playing both the role of contemporary viewer and artist.
- Jonathan Griffin, writer and art critic
Almine Rech Brussels is pleased to present ‘be delirious reveries ringing,’ John McAllister’s third exhibition with the gallery.
The exhibition brings together over 30 paintings in oil on canvas of visionary landscapes, inspired by the foothills of the Berkshire Mountains in Western Massachusetts where McAllister lives and works.
McAllister seeks to represent – or rather recreate – moments of rapture that he encounters in nature. He intends the exhibition’s title as a command, as well as a testament to his own experience. His paintings offer abundant opportunities for delirious revery, even while exaggerating the conditions one might find in nature to unnatural extremes.
McAllister rarely, if ever, paints from reference photographs. This might be surprising to followers of his work familiar with the paintings for which he first became known: scenes that incorporated pictures within pictures; landscapes framed by doors and windows; interiors framed by decorative borders. Those works foregrounded their pictoriality, not as a means to preclude absorption or rapture, but to enhance it.
In these new paintings – and indeed most of his work made in the past three years – McAllister dispenses with the compositional quotation marks of his earlier pictures. They are vehicles for ecstatic absorption, no matter their scale (the smallest are just 12 by 9 inches) or their format. McAllister continues his exploration of tondos and cartouches, shaped canvases that replicate the human field of vision and which reveal the conventional rectangular picture plane to be as much – if not more of – a stylistic contrivance as a circle or an oval.
Frames persist, however, alongside other stylistic embellishments. In the majority of these paintings, we find ourselves looking through what McAllister has referred to as a “proscenium arch” of foliage, often with a body of water to indicate horizontal depth. Mountains sometimes rise in the distance, while a residual glow in the sky suggests the presence of the recently dipped sun below the horizon.
This enfilade of scalar cues – from the detailed depiction of leaves in the near foreground, through faraway mountains, to our solar system’s central star, 92 million miles away – facilitates a consciousness of vastness that approaches the sublime. Those cues might not be evenly arranged (plants in the distance, for instance, are picked out with almost as much clarity as plants in the foreground) but McAllister’s rigorous distribution of textural detail and flat planes, tonal contrast and affinities, voids and solids, all ultimately arrives at scenes that reach a perfect pictorial balance and harmony.
McAllister has long been influenced by modernist artists such as Bonnard, Vuillard and Matisse, who incorporated pattern and decoration into their paintings, as well as precedents such as the British Arts and Crafts movement, and the Transcendentalist writers and philosophers who established themselves in Massachusetts in the mid-19th century. None of those artists ever considered artifice and aesthetic contrivance to be incompatible with profound spiritual reflection or transcendence.
McAllister acknowledges that when immersed in even the most spectacular landscapes, it is impossible for him not also to be thinking about every landscape painting he’s ever looked at, not to mention every landscape photograph he’s seen, every film he’s ever watched or book he’s read. There is nothing inherently wondrous about a vista of land and sky; landscape is a cultural construction. For centuries, untamed wilderness was regarded as either threatening, foreboding, boring, unholy or just plain ugly. It is only really since the Romantic era that woodlands, lakes and sunsets have been so aesthetically revered. Wilderness has since been shaped by human intervention to encourage leisurely spectatorship; in Massachusetts, as with many densely inhabited areas, forests have been cleared, rivers dammed, picturesque lakes and ponds established, paths and viewpoints signposted.
Just as James Turrell has demonstrated that there is no qualitative difference between natural and artificial light, for McAllister (and many artists before him) there is no qualitative difference between feelings of ecstasy and transcendence induced by either so-called natural or unnatural phenomena. “I find it important, even though I'm painting landscapes, to divorce myself from nature,” McAllister says. “I'm not a mirror to nature.”
Instead, McAllister’s paintings prompt us to reflect on our place in the world, a world that includes every work of art ever made just as it includes every tree, leaf and blade of grass.
- Jonathan Griffin, writer and art critic
Almine Rech Bruxelles a le plaisir de présenter « be delirious reveries ringing », troisième exposition de John McAllister à la galerie.
L’exposition rassemble plus de 30 huiles sur toile, paysages visionnaires inspirés par les contreforts des Berkshires, dans l’ouest du Massachusetts, où McAllister vit et travaille.
McAllister cherche ici à représenter – ou plutôt à recréer – les moments d’intense bonheur qu’il vit dans la nature. Le titre de l’exposition, formulé comme une injonction, témoigne aussi de sa propre expérience. Sa peinture offre d’infinies possibilités de rêverie extatique tout en exagérant à l’extrême les conditions qui existent dans la nature.
McAllister peint rarement, voire jamais, à partir de photographies. Ce qui peut paraître surprenant quand on suit son travail, surtout les premières toiles qui l’ont fait connaitre - scènes emboitant des images dans des images, paysages encadrés de portes et de fenêtres, intérieurs entourés de bordures décoratives - qui affirment leur picturalité non pas comme moyen d’entraver la contemplation ou l’exaltation, mais de les magnifier.
Dans ces nouvelles peintures – comme dans l’essentiel de sa production des trois dernières années - McAllister fait l’impasse sur les guillemets compositionnels de ses travaux passés. Chacune invite à une contemplation extatique, quels que soient les dimensions (les plus petites ne mesurent que 30 x 23 cm) ou les formats. McAllister poursuit ici son exploration des tondi, cartouches et toiles formées reproduisant le champ de vision humain pour révéler que le plan rectangulaire convenu d’une image est tout autant - sinon plus - un artifice stylistique qu’un rond ou un ovale.
On retrouve encore toutefois des cadres et autres fioritures stylistiques. Dans la plupart des tableaux, le regard franchit ce que McAllister appelle un « cadre de scène » composé de feuillage, souvent accompagné d’un plan d’eau exprimant la profondeur horizontale. On aperçoit parfois des montagnes au loin, ou un rougeoiement résiduel évoquant la présence d’un soleil qui vient de plonger derrière l’horizon.
L’enfilade de repères scalaires - de la représentation détaillée des feuilles au premier plan aux montagnes du fond, jusqu’à l’étoile de notre système solaire, à 150 millions de kilomètres - nous fait prendre conscience d’une immensité qui s’approche du sublime. McAllister ne dispose pas forcément ces repères de manière uniforme (les plantes du fond, par exemple, sont figurées avec presque autant de précision que celles du premier plan), mais la rigueur avec laquelle il répartit le détail des textures et des aplats, les contrastes et affinités de tons, les vides et les pleins concourt à créer des scènes qui font preuve d’un équilibre et d’une harmonie picturale proches de la perfection.
McAllister a toujours été influencé par les modernistes comme Bonnard, Vuillard ou Matisse, qui eux aussi ajoutaient motifs et décorations à leurs tableaux, par le mouvement anglais Arts and Crafts, ou encore par les écrivains et philosophes transcendantalistes établis dans le Massachusetts au milieu du 19e siècle. Et aucun de ces artistes n’a jamais considéré l’artifice et l’invention esthétique comme incompatibles avec une profonde réflexion spirituelle ou transcendantale.
McAllister reconnaît volontiers que lorsqu’il est plongé dans un paysage, même le plus spectaculaire, il lui est impossible de ne pas penser à tous les tableaux de paysages qu’il a jamais vus, sans parler de toutes les photos de paysages et films qu’il a vus, ou livres qu’il a lus. Il n’y a rien d’intrinsèquement merveilleux dans un point de vue sur la terre et le ciel : le paysage est une construction culturelle. Pendant des siècles, la nature indomptée a été considérée tour à tour menaçante, inquiétante, ennuyeuse, impie ou tout bonnement laide : ce n’est en réalité que depuis l’époque romantique que les bois, les lacs et les couchers de soleil sont devenus objets de vénération esthétique. La nature a depuis été façonnée par l’intervention humaine pour favoriser une contemplation apaisée ; dans le Massachusetts, comme dans d’autres zones densément peuplées, on a défriché les forêts, endigué les rivières, créé des lacs et étangs pittoresques, balisé les chemins et installé des points de vue.
James Turrell a démontré qu’il n’y a pas de différence qualitative entre la lumière naturelle et la lumière artificielle ; pour McAllister (et de nombreux artistes avant lui), il n’y a pas de différence qualitative entre les sentiments d’extase et de transcendance provoqués par des phénomènes naturels ou non. « Je trouve qu’il est important, même si je peins des paysages, de prendre du recul par rapport à la nature », explique-t-il. « Je ne tends pas un miroir à la nature. »
La peinture de McAllister nous invite plutôt à réfléchir sur notre place dans le monde, un monde qui renferme chaque œuvre d’art jamais produite, tout comme il renferme chaque arbre, feuille et brin d’herbe.
- Jonathan Griffin, writer and art critic
Almine Rech Brussel presenteert met veel plezier ‘be delirious reveries ringing,’ de derde expositie van John McAllister bij de galerij.
De tentoonstelling bestaat uit meer dan 30 schilderijen in olieverf op doek van visionaire landschappen die zijn geïnspireerd door de uitlopers van het Berkshire-gebergte in Western Massachusetts, Verenigde Staten, waar McAllister woont en werkt.
McAllister streeft naar het uitbeelden – of liever gezegd, herscheppen – van de momenten van betovering die hij in de natuur beleeft. De titel van de expositie is bedoeld als opdracht én als testament van zijn eigen ervaring. Zijn schilderijen bieden een overvloed aan mogelijkheden voor ‘delirious revery’ ofwel uitzinnige dromerijen, hoewel hij de omstandigheden die in de natuur te vinden zijn tot onnatuurlijke extremen overdrijft.
McAllister schildert zelden of nooit op basis van foto’s. Dit kan een verrassing zijn voor volgers van zijn werk die vertrouwd zijn met de schilderijen waar hij aanvankelijk om bekend werd: scènes waarin afbeeldingen in afbeeldingen zijn verwerkt, landschappen omkaderd door deuren en ramen, interieurs omlijst door decoratieve randen. Deze werken benadrukten hun picturaliteit, niet als methode om betovering of een ervaring van onderdompeling in het schilderij te verhinderen, maar juist om het te versterken.
In deze nieuwe schilderijen, en in de meeste van zijn werken van de afgelopen drie jaar, doet McAllister afstand van de compositorische aanhalingstekens van zijn eerdere doeken. Het zijn vehikels voor een extatische ervaring, ongeacht hun schaal (de kleinste zijn slechts 30 bij 23 cm) of vorm. McAllister vervolgt zijn verkenning van tondo’s en cartouches, gevormde doeken die het menselijk gezichtsveld nabootsen en onthullen dat het conventionele rechthoekige beeldvlak net zo goed een stilistisch bedenksel is als een cirkel of ovaal, of zelfs nog meer.
L blijven echter bestaan, samen met andere stilistische verfraaiingen. In de meeste van deze schilderijen kijken we door een (in de woorden van McAllister) ‘prosceniumboog’ van gebladerte, vaak met een watermassa om horizontale diepte aan te geven. Soms rijzen in de verte bergen op, terwijl een zwakke gloed aan de hemel suggereert dat de zon zojuist is ondergegaan.
Deze aaneenschakeling van schaalaanwijzingen – van de gedetailleerde bladeren op de nabije voorgrond tot de bergen in de verte, en nog verder de centrale ster van ons zonnestelsel, 150 miljoen kilometer ver – bevordert een bewustzijn van uitgestrektheid dat het sublieme benadert. Deze aanwijzingen zijn niet altijd logisch gerangschikt (de planten in de verte zijn bijvoorbeeld net zo gedetailleerd uitgebeeld als die op de voorgrond), maar McAllister’s zorgvuldige verdeling van textuurdetails en platte vlakken, tooncontrasten en -verwantschappen, holtes en massieve vlakken, leiden uiteindelijk tot taferelen die een perfecte picturale balans en harmonie bereiken.
McAllister wordt al lang beïnvloed door moderne kunstenaars zoals Bonnard, Vuillard en Matisse, die patronen en decoratie in hun schilderijen verwerkten, evenals voorgangers zoals de Britse arts-and-crafts-beweging, en de transcendentalistische schrijvers en filosofen die zich halverwege de 19e eeuw in Massachusetts vestigden. Geen van die kunstenaars beschouwde kunstgrepen en esthetische vernuftigheid ooit als onverenigbaar met diepgaande spirituele reflectie of transcendentie.
Zelfs wanneer McAllister is ondergedompeld in de meest spectaculaire landschappen, erkent hij dat het onmogelijk voor hem is om niet ook te denken aan elk landschapsschilderij waar hij ooit naar heeft gekeken, en zelfs aan elke landschapsfoto die hij heeft gezien, elke film die hij heeft gekeken en elk boek dat hij heeft gelezen. Er is niets inherent wonderbaarlijks aan een uitzicht op land en lucht; landschap is een culturele constructie. Eeuwenlang werd ongetemde wildernis als bedreigend, onheilspellend, saai, goddeloos of gewoonweg lelijk beschouwd. Pas sinds de romantiek worden bossen, meren en zonsondergangen als esthetisch waardevol gezien. Sindsdien is de wildernis door menselijk ingrijpen gevormd om een recreatief toeschouwerschap aan te moedigen. In Massachusetts, net als in veel andere dichtbevolkte gebieden, zijn bossen gekapt, rivieren gestuwd, pittoreske meren en vijvers aangelegd, en paden en uitkijkpunten aangegeven met borden.
Zoals James Turrell aantoonde dat er geen kwalitatief verschil is tussen natuurlijk licht en kunstlicht, is er voor McAllister (en vele kunstenaars vóór hem) geen kwalitatief verschil tussen gevoelens van extase en transcendentie die zijn veroorzaakt door zogenaamde natuurlijke verschijnselen en die het gevolg zijn van onnatuurlijke verschijnselen. “Hoewel ik landschappen schilder, vind ik het belangrijk om mijzelf te scheiden van de natuur,” zegt McAllister. “Ik ben geen spiegel voor de natuur.”
In plaats daarvan roepen de schilderijen van McAllister ons op om te reflecteren op onze plek in de wereld, een wereld die elk kunstwerk omvat dat ooit is gemaakt, net zo goed als elke boom, elk blad en elke grasspriet.
- Jonathan Griffin, writer and art critic