The Wall: Peter Peri 'Night is also a sun'

Almine Rech Brussels is pleased to announce The Wall: Peter Peri, his sixth solo exhibition with the gallery, on view from April 27 to May 28, 2022.

Lines, curves and freedom in Peter Peri’s work

One second at a time, a century grows old. Every inch the sun progresses in its course, the night eats into daylight. So imperceptible is the movement of time, that its flow appears uninterrupted. Enveloped within time like a submerged continent, the World takes on its same liquid nature, and bestows it on its own creatures. Living beings age almost imperceptibly. Inorganic matter mutates its properties under the cover of silence. The weather prepares the drama of its displays by shifting forces in a seamless dance.

Radical changes do take place in the World. Things do change overtime, until this is no longer that. Yet, the threshold between their forms is often imperceptible. Perhaps, it was to alleviate the anxiety of living in a landscape without distinctions, that the humans simulated through their language the rare moments of clarity: the instant when lightning strikes a tree, a hammer shatters a rock, a knife splits the flesh. They used language like a wedge, to carve out the body of time the raw material of their experience of the World. They began to separate the unity of time into an infinity of seconds, days, centuries, aeons. They began to draw lines.

Through the language of ‘time’, ancient humans turned the flow of change into something comprehensible, almost manageable. In due course, it would become even monetizable. The industry of time would cover the World with such a thick blanket of language, that eventually late capitalism would claim to have captured within its storerooms the whole of Reality.

What a boring, dead World it would have become, had it not been for the curse that follows every sorcerer’s apprentice. By inserting separations within time, the humans did not reduce its mystery, but they multiplied it infinitely. In every cut between this and that moment of time, in the sudden moment of each change, they opened an abyss without name and without duration. The instant when something changes, the infinitesimally small threshold between distinct phases or forms, is a place of mystery. It does not belong to either of the areas which it divides, yet it cannot be said to not exist. These infinitesimal lines of demarcation made by human language, infinitely multiplied, criss-cross the World like a map that is carved so deeply into a territory, as to make emerge its Underworld.

Ineffable and shapeless, this abyss can be visually symbolised only by colours. It was gold in Byzantine churches, green in the mystical theology of Islam, blue in Jewish Mysticism. In alchemy, the progress towards it was symbolised by the sequence white-black-yellow-red – and in Peter Peri’s paintings, we find three of these alchemical colours: black is the ground beneath the shapes; the lines traversing it appear a nacreous white; and in one case, red (rubedo, the final stage of the alchemical magnum opus) explodes at the centre of the canvas. Yet, it is only in the fullness of the whole composition – in a place without location, since it encompasses everything – that the nature of the abyss can be perceived.

Each threshold harbours within itself a place outside of the World, a time outside time, where everything is returned to a state without distinctions. As it passes the threshold between one second and another, time returns to be uncountable. As they cease to be one thing and become another, for an instant, a person or an object becomes nothing. A nothingness where the nets of language sink without end. A mysterious entity that exists suspended above all names and distinctions.

The gesture that was meant to bring order to the World brought in fact, not chaos, but order of a superior register. The border between things, when it is listened to closely, is a joke addressed at itself. Every single thing is of the same invisible substance as everything. It is only the threshold of distinctions, passing like a comb through its infinite possibilities, that bends them one way or the other. There, lies the tension of what Epicurus called the clinamen, the swerve that gave the universe its first movement.

Neither as dark as the background, nor as light as the lines, this swerve takes in Peri’s works the colourless form of a curve. Invisible curves animate his paintings, injecting movement where there would have been otherwise only a linear cataloguing of space. In his drawings, even more explicitly, curves provide the identity of all figures – both material, like Möbius Woman, and abstract, like the beings swarming through Lunar Sister and Antigrav. Although without substance in itself, the ‘tender interval’ of the curve is the generative source of all things. It is not a coincidence, perhaps, that Peri begins the work on his paintings by drawing curves, rather than straight lines.

Indeed, language does not have to be a knife that splits apart the flesh of reality. It can also be a voice that directs now here, now there, in the infinite interplay of identities. Like Pinocchio’s Fairy with Turquoise Hair, the threshold of distinctions can be a benevolent mother, who with the lightest touch educates her children to their endless possibilities.

Border, lines, the cuts and distinctions through which we structure our World, do not have to be used as weapons to discipline those who do not fit in their supposed identity. A border, in its essence, is a threshold where for an instant all distinctions melt; a chrysalis where every traveller liquefies and takes on whichever form they wish. It is the place where two-dimensional ideas about reality can suddenly expand in the three dimensions of what lies beneath the distinctions of language.

As they are in Peri’s works, borders can be spaces of ‘un-saying’ (apophasis, beloved to the mystics), where human language falls silent. Instead of places where even humans are catalogued and segregated, they can be moments of free narrative invention. When the traveller flows inside the swerve that gives life to the universe and invents a new life for themselves. Where a person or an object, as in Peri’s drawings, holds a certain shape only until, seemingly impossibly, all of a sudden they flip over and become their own opposite.

In Peri’s works, these metaphysical movements of the mind take on a mesmerizing range of visual clothes. The lines drawn by Peri oppose any notion that the distinctions which they produce might possess a fixed reality. Instead, they suggest a further level, beyond distinctions, hovering between the elements of the composition. Between the black ground that holds up the lines, and the crosses that instil order into the whole work. In the instant when a form breaks out of the shackles of the law of non-contradiction. In the instant, infinitely repeatedly, when the dark night is also a sun.

On the other side of Peri’s work, out here in the lives of us onlookers, this inventive freedom of the line often appears obfuscated, almost invisible. Out here, the separations between past present and future, between territories or between things, appear like fixed, unshakable, natural borders. Yet, the same inventiveness of the threshold that we find in Peri is still present – though often dormant – also within the borders drawn by our own society. To awaken them, it would take a shift in our perspective towards the World. A new curve in our understanding, a bout of mystical laughter towards the pretensions of human language. Until the borders of this World shed their harshness and, like Peter Peri’s curves, bestow on those who traverse them the freedom to reinvent themselves.

- Federico Campagna, philosopher and writer. 

Seconde après seconde, le siècle vieillit. Le soleil poursuit sa course : pouce après pouce, la nuit ronge le jour. L’écoulement du temps est imperceptible, son flot nous paraît continu. Enveloppé dans le temps tel un continent submergé, le Monde revêt cette nature fluide qu’elle confère à ses créatures. Les êtres vivants vieillissent presque imperceptiblement. Les propriétés de la matière inorganique mutent sous le couvert du silence. La météo prépare le spectacle de ses phénomènes en déplaçant des forces dans une chorégraphie immuable. Et pourtant, des changements radicaux se produisent dans le Monde.

Les choses changent bien avec le temps, jusqu’à ce que ceci ne soit plus cela, mais le seuil entre ces formes reste souvent imperceptible. Peut-être est-ce pour calmer l’angoisse de vivre dans un univers sans distinctions que les humains ont simulé, à travers le langage, ses rares moments de clarté : l’instant où la foudre s’abat sur un arbre, où le marteau fracasse la roche, où le couteau fend la chair. Ils se sont servis du langage comme d’un coin, glissé dans le corps du temps pour en séparer la matière première de leur expérience du Monde. Ils ont commencé à diviser l’unicité du temps en une infinité de secondes, de jours, de siècles, d’éons. Ils ont commencé à tracer des lignes.

Grâce au langage du « temps », les anciens ont transformé le flux du changement en matière compréhensible, presque gérable. Il a même fini par devenir monétisable : l’industrie du temps a recouvert le Monde d’une couche langagière si épaisse que le capitalisme évolué a pu prétendre avoir stocké dans ses réserves la totalité de la Réalité. Le Monde serait devenu bien ennuyeux et mort si ce n’était la malédiction qui pèse sur tout apprenti sorcier. En insérant des séparations dans le temps, les humains n’ont pas réduit son mystère : ils l’ont simplement multiplié à l’infini. Chaque césure entre tel moment et un autre, chaque instant soudain de changement, ouvre un abîme sans nom et sans durée. L’instant où quelque chose change, le seuil infinitésimal entre des phases ou des formes distinctes, est un lieu mystérieux. Il n’appartient à aucun des domaines qu’il divise, mais on ne peut affirmer qu’il n’existe pas. Ces infimes lignes de partage tracées par le langage humain, ainsi multipliées à l’infini, sillonnent le Monde comme une carte, gravée si profondément dans un territoire qu’elle en fait émerger les Enfers.

Ineffable et informe, cet abîme ne peut être symbolisé visuellement autrement que par les couleurs. C’est l’or des églises byzantines, le vert de la théologie de l’islam, le bleu de la mystique juive. En alchimie, la progression est symbolisée par la séquence blanc-noir-jaune-rouge – dans les tableaux de Peter Peri, on retrouve trois de ces couleurs alchimiques : le noir compose le fond sous les formes, les lignes qui le traversent sont d’un blanc nacré, et dans l’un d’entre eux, le rouge (le rubedo, dernière étape du Grand Œuvre alchimique) explose au centre de la toile. Pourtant, ce n’est que dans la plénitude de la composition – dans un lieu sans lieu, puisqu’elle englobe tout – que la nature de l’abîme peut être perçue.

Chaque seuil recèle un lieu hors du Monde, un temps hors du temps, où tout retourne à un état indistinct. En franchissant le seuil qui sépare une seconde de la suivante, le temps redevient indénombrable. En cessant d’être une chose pour en devenir une autre, l’espace d’un instant, les personnes ou les objets deviennent néant. Un néant où les filets du langage s’enfoncent sans fin, entité mystérieuse en suspens au-delà de tous les noms, de toutes les distinctions.

Le geste censé ordonner le Monde lui apporta non pas le chaos, mais un ordre d’un registre supérieur. La frontière entre les choses, quand on l’écoute attentivement, frôle l’autodérision. Toute chose est faite de la même matière invisible que le tout. Ce n’est que le seuil des distinctions, glissant comme un peigne à travers ses possibilités infinies, qui les fait pencher dans un sens ou dans l’autre. On y trouve la tension de ce qu’Épicure appelait le clinamen, déviation qui impulsa les premiers mouvements de l’univers.

Ni aussi sombre que le fond, ni aussi claire que les lignes, cette déviation prend chez Peri la forme d’une courbe incolore. Courbes invisibles animant ses tableaux, injectant du mouvement là où il n’y aurait eu sinon qu’un catalogage linéaire de l’espace. Dans ses dessins, encore plus explicitement, les courbes identifient toutes les figures - qu’elles soient matérielles, comme dans Möbius Woman, ou abstraites, comme les êtres qui essaiment dans Lunar Sister ou Antigrav. Bien que dénué de substance propre, le « tendre intervalle » de la courbe est la source génératrice de toutes choses. Ce n’est peut-être pas un hasard si Peri commence à travailler ses toiles en y traçant des courbes plutôt que des droites.

En réalité, le langage n’est pas forcément un couteau qui fend la chair de la réalité. Il peut être aussi une voix qui oriente, dans tel ou tel sens, l’interaction infinie des identités. Telle la Fée Turquoise des Aventures de Pinocchio, le seuil des distinctions peut être cette mère bienveillante qui, insensiblement, ouvre ses enfants à l’infini des possibles. Les frontières, les lignes, les coupures et les distinctions qui nous servent à structurer notre Monde n’ont pas nécessairement à servir d’armes pour asservir ceux qui ne se conforment pas à leur identité supposée. Par essence, une frontière est un seuil où, l’espace d’un instant, toutes les distinctions se fondent - une chrysalide où tout voyageur se liquéfie et prend la forme qu’il souhaite. C’est le lieu où les conceptions bidimensionnelles de la réalité peuvent tout d’un coup s’étendre dans les trois dimensions de ce que dissimulent les distinctions langagières.

Comme dans les œuvres de Peri, les frontières peuvent être des espaces de « non-dire » (l’apophasis chère aux mystiques) où le langage humain fait silence. Non pas des lieux où même les humains sont catalogués et séparés, mais plutôt des moments libres d’invention narrative. Le voyageur se glisse dans la division qui donne vie à l’univers, il s’y invente une nouvelle vie. Quand un être ou un objet qui - comme dans les dessins de Peri - conserve une forme donnée jusqu’à ce que, tout d’un coup, et même si cela semble impossible, il se retourne et devient son propre contraire.

Dans les œuvres de Peri, ces mouvements métaphysiques de l’esprit se parent d’une
gamme envoûtante d’habits visuels. Les lignes tracées par Peri refusent toute idée que les

distinctions qu’elles produisent pourraient incarner une réalité fixe. Au lieu de cela, elles
suggèrent un autre niveau, au-delà des distinctions, flottant entre les éléments de la
composition, entre le fond noir qui soutient les lignes et les croix qui ordonnent l’ensemble.
À l’instant même où une forme se libère du principe de non-contradiction. C’est l’instant,
infiniment répété, où la nuit noire est aussi soleil.

De l’autre côté du travail de Peri – c’est-à-dire dans l’existence du regardeur - cette liberté créatrice de la ligne nous paraît souvent inintelligible, presque invisible. Ici, les séparations entre passé, présent et futur, entre territoires ou entre choses, apparaissent comme des frontières fixes, inébranlables, naturelles. Pourtant, cette inventivité du seuil que l’on trouve chez Peri est bien présente – même si elle est souvent en sommeil – dans les confins des frontières tracées par notre propre société. Pour les réveiller, il suffirait de changer notre regard sur le Monde : une nouvelle courbe dans notre entendement, un éclat de rire mystique face aux prétentions du langage humain. Pour que les frontières de notre Monde puissent enfin se défaire de leur dureté et, telles les courbes de Peter Peri, accorder à ceux qui les traversent la liberté de se réinventer.

- Federico Campagna, philosopher and writer. 

Een eeuw veroudert per seconde. Elke centimeter die de zon voortschrijdt, verslindt de nacht het daglicht. De beweging van de tijd is zo onmerkbaar, dat de stroming ervan ononderbroken lijkt. Omhuld door de tijd als een verzonken continent neemt de wereld dezelfde vloeibare aard aan, en schenkt deze aan haar eigen bewoners. Levende wezens verouderen haast onmerkbaar. Anorganische materie verandert haar eigenschappen onder een deken van stilte. Het weer bereidt zijn dramatische vertoningen voor door een verschuiving van krachten in een naadloze dans.

Niettemin doen zich radicale veranderingen in de wereld voor. Dingen veranderen in de loop der tijd, totdat dit niet langer dat is. Toch is de grenslijn tussen hun vormen vaak onwaarneembaar. Misschien hebben de mensen, om de angstwekkendheid van het leven in een landschap zonder onderscheid te verlichten, zeldzame momenten van duidelijkheid gesimuleerd via hun taal: het moment waarop de bliksem een boom treft, een hamer een steen verbrijzelt, een mes het vlees splijt. Ze gebruikten taal als een wig, om de grondstof van hun beleving van de wereld uit het lichaam van de tijd te snijden. Ze begonnen de eenheid van de tijd te verdelen in een oneindig aantal seconden, dagen, eeuwen, eonen. Ze begonnen lijnen te trekken.

Met de taal van ‘tijd’ wisten oermensen de stroom van verandering om te zetten in iets wat begrijpelijk, bijna beheersbaar was. Na verloop van tijd werd deze zelfs verzilverbaar. De industrie van de tijd bedekte de wereld met zo’n dikke deken van taal dat het laatkapitalisme uiteindelijk zou beweren de hele werkelijkheid te hebben gevangen in zijn voorraadkamers.

Het was een ongelooflijk saaie en dode wereld geworden, als daar niet de vloek was geweest die elke tovenaarsleerling volgt. Door afscheidingen in de tijd aan te brengen, deden mensen geen afbreuk aan zijn mysterie, maar vermenigvuldigden ze het oneindig. In elke snede tussen dit en dat moment van de tijd, in het plotselinge moment van elke verandering, openden ze een afgrond zonder naam of duur. Het ogenblik waarop iets verandert, de oneindig kleine grens tussen afzonderlijke fases of vormen, is een plaats van mysterie. Het behoort niet toe aan een van de gebieden die het verdeelt, toch kan niet worden gezegd dat het niet bestaat. Deze oneindig kleine afscheidingslijnen die door de menselijke taal zijn gemaakt, oneindig vermenigvuldigd, doorkruisen de wereld als een kaart die zo diep in een grondgebied is uitgehouwen dat zijn onderwereld tevoorschijn komt.

Deze onuitsprekelijke en vormeloze afgrond kan enkel door kleuren visueel worden gesymboliseerd. Het was goud in de Byzantijnse kerken, groen in de mystieke theologie van de islam, blauw in de Joodse mystiek. In de alchemie werd de voortgang naar dit mysterie toe gesymboliseerd door de reeks wit-zwart-geel-rood, en in de schilderijen van Peter Peri vinden we drie van deze alchemistische kleuren: zwart is de grond onder de vormen; de lijnen die deze doorkruisen zijn parelmoerwit, en in één geval is er een explosie van rood (rubedo, de laatste stap van het alchemistisch Magnum Opus) in het midden van het doek.

Toch kan de aard van de afgrond alleen worden waargenomen in de volledigheid van de hele compositie – op een plaats zonder locatie, omdat het alles omvat. Elke grenslijn herbergt in zichzelf een plaats buiten de wereld, een tijd buiten de tijd, waar alles wordt teruggebracht naar een staat zonder onderscheid. Als de tijd de grenslijn tussen de ene en de andere seconde passeert, wordt deze opnieuw ontelbaar. Als een persoon of voorwerp ophoudt het ene te zijn en het andere wordt, is deze person of dat voorwerp een ogenblik lang niets. Een niets-zijn waarin de netten van de taal oneindig zinken. Een mysterieuze entiteit die boven alle namen en onderscheiden zweeft.

Het gebaar dat bedoeld was om orde in de wereld te scheppen, bracht in werkelijkheid geen chaos, maar een orde van een hoger register. Als we goed luisteren naar de grens tussen dingen, blijkt deze een op zichzelf gerichte grap te zijn. Elk ding is gemaakt van dezelfde onzichtbare substantie als al het andere. Slechts de grenslijn van onderscheiden, die als een kam door oneindige mogelijkheden trekt, buigt ze de ene of de andere kant op. Daar vinden we de spanning van wat Epicurus het clinamen noemde, de zwenking die het universum zijn eerste beweging gaf.

Deze zwenking, die noch zo donker als de achtergrond, noch zo licht als de lijnen is, krijgt in het werk van Peri de kleurloze vorm van een kromming. Onzichtbare krommingen bezielen zijn schilderijen, injecteren beweging daar waar anders slechts een lineaire catalogisering van de ruimte zou zijn geweest. In zijn tekeningen geven krommingen zelfs nog uitdrukkelijker vorm aan de identiteit van alle figuren, zowel materieel, zoals Möbius Woman, als abstract, zoals de wezens die door Lunar Sister en Antigrav zwermen. Hoewel de kromming zelf geen substantie heeft, is haar ‘tedere interval’ de generatieve bron van alle dingen. Het is misschien geen toeval dat Peri aan zijn schilderijen begint door krommingen te tekenen, in plaats van rechte lijnen.

Taal hoeft immers geen mes te zijn dat het vlees van de werkelijkheid splijt. Het kan ook een stem zijn die het oneindige samenspel van identiteiten regisseert, nu hier en dan daar. Als de fee van Pinoccio met het blauwe haar kan de grenslijn van onderscheiden een welwillende moeder zijn, die haar kinderen met de lichtste aanraking leert wat hun oneindige mogelijkheden zijn.

Grens, lijnen, de sneden en onderscheiden waarmee we onze wereld structureren, hoeven geen wapens te zijn voor het disciplineren van degenen die niet in hun veronderstelde identiteit passen. Een grens is in essentie een drempel waarop elk onderscheid smelt; als de pop van een insect waarin elke reiziger vloeibaar wordt en elke gewenste vorm kan aannemen. Het is de plaats waar tweedimensionale ideeën over de werkelijkheid zich plotseling kunnen uitbreiden tot de drie dimensies van wat er onder de onderscheiden van taal ligt.

Grenzen kunnen, zoals in Peri’s werk, ruimtes van niet-zeggen zijn (apofasis, geliefd bij mystici), waar de menselijke taal stilvalt. In plaats van plekken waar zelfs mensen worden gecatalogiseerd en gesegregeerd, kunnen ze momenten van vrij verhalende vondsten zijn. Momenten waarop de reiziger ronddrijft in de zwenking die het universum leven geeft en een nieuw leven voor zichzelf bedenkt. Waarop personen of voorwerpen, net als in de tekeningen van Peri, slechts een bepaalde vorm hebben totdat ze plotseling, op een manier die schijnbaar onmogelijk is, omslaan en hun eigen tegenpool worden.

In de werken van Peri krijgen deze metafysische bewegingen van de geest een betoverende reeks visuele kledingstukken. De lijnen die Peri trekt, verzetten zich tegen elke notie dat de onderscheiden die zij produceren een vaste realiteit zouden kunnen bezitten. In plaats daarvan suggereren ze een hoger niveau, boven elk onderscheid uit, dat tussen de elementen van de compositie zweeft. Tussen de zwarte achtergrond die de lijnen omhoog houdt en de kruisen die orde in het hele werk scheppen. Op het moment dat een vorm uit de ketenen van de wet van niet-tegenstrijdigheid breekt. Op het moment, oneindig herhaald, dat de zwarte nacht tegelijkertijd een zon is.

Aan de andere kant van Peri’s werk, hier in de levens van ons als toeschouwers, lijkt deze inventieve vrijheid van de lijn vaak versluierd, bijna onzichtbaar. Hier lijken de scheidingen tussen verleden, heden en toekomst, tussen grondgebieden of tussen dingen, vaste, onwrikbare, natuurlijke grenzen te zijn. Toch is dezelfde inventiviteit van de grenslijn die we bij Peri vinden nog steeds aanwezig – hoewel vaak slapend – ook binnen de grenzen die onze eigen maatschappij trekt. Om ze te laten ontwaken, is een verschuiving in ons eigen perspectief op de wereld nodig. Een nieuwe kromming in ons begrip, een aanval van mystiek gelach op de pretenties van de menselijke taal. Totdat de grenzen van deze wereld hun onverbiddelijkheid verliezen en, net als de krommingen van Peter Peri, degenen die ze passeren de vrijheid geven om zichzelf opnieuw uit te vinden.

- Federico Campagna, philosopher and writer.